OBRAZ I WOJNY ŚWIATOWEJ
w zasobie Archiwum Państwowego we Wrocławiu
Oddział w Legnicy
Wprowadzenie
Legnica i jej okolice nie były w latach 1914-1918 areną działań wojennych. Nie było jednak takiego miejsca w Europie Środkowej,
które nie zostałoby dotknięte w mniej czy bardziej dotkliwy sposób tragedią Wielkiej Wojny.
Wojna nadeszła, w postaci wiadomości z frontów, telegramów o poległych synach, mężach i ojcach, rannych i okaleczonych,
pogarszających się warunkach życia codziennego.
Prezentowane na wystawie dokumenty, wybrane z wielu, związane z wydarzeniami I wojny światowej,
pochodzą wyłącznie z zasobu Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Legnicy.
I. Rozporządzenia, rozkazy
(w jęz. niemieckim i polskim) władz niemieckich z lat 1914-1917, dotyczące robotników i innych osób narodowości polskiej i rosyjskiej,
znajdujących się w czasie wojny na terytorium Niemiec, dotyczące m.in. zakazu swobodnego przemieszczania się,
wykonywania „czynności lekarskich”, ograniczania racji żywnościowych
(Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Legnicy, zespół „Akta miasta Świerzawy, [1316]1504–1945”,
sygn. 2880, „Akta miasta Legnicy, [1252]1281-1945”, sygn. III/3125)
fot. 1
fot. 2
fot. 3
fot. 4
fot. 5
fot. 6
fot. 7
fot. 8
II. Pocztówki z wojny – z albumu „Militär-Verein Haynau, 1914-1919”
(Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Legnicy, zespół „Akta miasta Chojnowa, [1315]1575-1944”, sygn. 130)
fot. 9
fot. 10
fot. 11
fot. 12
fot. 13
fot. 14 - Pole bitwy pod Montmédy w Lotaryngii (płn.-zach. Francja) – poszukiwanie rannych, sierpień 1914 r.
fot. 15
fot. 16 - Artyleria forsuje Wartę.
fot. 17 - Angielski pancernik „Formidable” zatopiony 1 stycznia 1915 r. przez niemiecką łódź podwodną.
fot. 18 - Batalion Sterowców.
fot. 19 - 1914/1915 - Wojna w okopach w Argonne (Las Argoński, płn.-zach. Francja).
fot. 20 - Morze ognia w Szawlach (ob. Šiauliai, Szawle, Litwa).
fot. 21 - Boże Narodzenie pod Verdun, 1915 r.
fot. 22 - Obsługa heliografu - aparatu do przekazywania informacji na odległość za pomocą odbijanych w lusterkach promieni słonecznych.
fot. 23
fot. 24
fot. 25
fot. 26
fot. 27
III. Miasta polskie na widokówkach i w innych wydawnictwach z lat 1914-1918
(Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Legnicy, zespoły: „Akta miasta Chojnowa, [1315]1575-1944”, sygn. 130,
„Akta miasta Legnicy, [1252]1281-1945”, sygn. III/3125, III/3126)
fot. 28
fot. 29 - Panorama Warszawy.
fot. 30 - Warszawa - most kolejowy.
fot. 31
fot. 32
fot. 33
fot. 34
Kalisz (widokówka wysłana 29 sierpnia 1914 r.)
fot. 35
fot. 36
Kielce (widokówka wysłana 16 października 1914 r.)
fot. 37
fot. 38
fot. 39 - Goście w kuchni polowej, Kalisz, 1914 r.
fot. 40 - Łowicz.
fot. 41 - Ostrów Wielkopolski.
fot. 42 - Zniszczony Sochaczew.
fot. 43 - Grodno: most przez Niemen.
fot. 44 - Zerwany most kolejowy.
IV. Wycinki prasowe, druki ulotne, mapki, plany miast, ciekawostki
(Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Legnicy,
zespoły: „Akta miasta Legnicy, [1252]1281-1945”, sygn. III/3117, III/3124, III/3125, III/3126; „Szkoła Kadetów w Legnickim Polu/Kadettenhaus in Wahlstatt, [1653]1838–1932”, sygn. 8, „Kościół św. Piotra i Pawła w Legnicy, 1558-1945[1949], sygn. 42)
fot. 45 - „Illiustrirowannyj Mir”- ilustrowany tygodnik wydawany w Hamburgu, z tekstami w 12 językach; wydanie z 15 listopada 1917 r.
fot. 46
fot. 47
fot. 48 - „Berliner Illustrirte Zeitung” – wydanie z 30 grudnia 1917 r.
fot. 49
fot. 50
Utwory o charakterze patriotycznym:
fot. 51
fot. 52
fot. 53
fot. 54 - „Wojna przeciw Rosji” – stan na grudzień 1916 r.
fot. 55 - Plan Warszawy (nie datowany).
fot. 56 - Plan Warszawy (nie datowany).
fot. 57 - Plan Łodzi.
fot. 58 - Plan Łodzi.
23.10.1916 r., „aus dem Felde”
fot. 59 - Telegram księcia Augusta Wilhelma Hohenzollern (zwanego „Auwi”), jednego z synów ostatniego cesarza Niemiec i króla Prus Wilhelma II, do cara Bułgarii Ferdynanda I Koburga, z podziękowaniem za życzenia z okazji 8. rocznicy ślubu.
fot. 60 - Notatki i wycinki prasowe z okresu I wojny umieszczone na początku i na końcu księgi chrztów z lat 1911-1918 ewangelicko-augsburskiego kościoła parafialnego pw. św. Piotra i Pawła w Legnicy (ob. Katedra Legnicka).
fot. 61 - Notatki i wycinki prasowe z okresu I wojny umieszczone na początku i na końcu księgi chrztów z lat 1911-1918 ewangelicko-augsburskiego kościoła parafialnego pw. św. Piotra i Pawła w Legnicy (ob. Katedra Legnicka).
fot. 62 - Notatki i wycinki prasowe z okresu I wojny umieszczone na początku i na końcu księgi chrztów z lat 1911-1918 ewangelicko-augsburskiego kościoła parafialnego pw. św. Piotra i Pawła w Legnicy (ob. Katedra Legnicka).
fot. 63 - Notatki i wycinki prasowe z okresu I wojny umieszczone na początku i na końcu księgi chrztów z lat 1911-1918 ewangelicko-augsburskiego kościoła parafialnego pw. św. Piotra i Pawła w Legnicy (ob. Katedra Legnicka).
fot. 64 - Monety zachowane w "Aktach miasta Legnicy", m.in. tzw. ostruble (na fot. monety 1-, 2- i 3-kopiejkowa), wprowadzone do obiegu w 1916 r. przez niemieckie władze okupacyjne na terenach tzw. Ober-Ost, czyli niemieckiej okupacji Suwalszczyzny, Grodzieńszczyzny, Wileńszczyzny oraz Litwy i Łotwy. Niemiecka administracja okupacyjna, zw. potocznie Ober-Ost (Gebiet des Oberbefehlshabers Ost) została utworzona w 1915 r. po wyparciu wojsk rosyjskich z terenu byłych guberni: grodzieńskiej, kowieńskiej, kurlandzkiej, suwalskiej i wileńskiej (na podstawie Wikipedii).
Wykonanie skanów: Jarosław Bednarek
Wybór: Edyta Łaborewicz
Archiwum Państwowe we Wrocławiu
Oddział w Legnicy
Legnica, wrzesień 2014 r.