Uroczysta konferencja z okazji 25 rocznicy wyborów do "sejmu kontraktowego" odbyła się 6 czerwca 2014 r. w Oddziale Archiwum Państwowego we Wrocławiu - w Kamieńcu Ząbkowickim. W spotkaniu wzięli udział opozycjoniści z Polski, Białorusi i Rosji, a także władze samorządowe i młodzież szkolna z powiatów kłodzkiego i ząbkowickiego. Wśród gości byli m.in. prof. Aleksander Milinkiewicz, czołowy opozycjonista białoruski, uczony, wykładowca na prestiżowych uczelniach w USA, Francji i Anglii, wspólny kandydat opozycji w wyborach prezydenckich na Białorusi w 2006 r. Był także prof. Mikołaj Iwanow, rosyjski dysydent represjonowany w czasach istnienia ZSRR, od 1984 r. zamieszkały w Polsce, związany z Uniwersytetem Opolskim i Uniwersytetem Warszawskim. Opozycję polityczną z okresu przemian ustrojowych w Polsce reprezentowali, m.in.: Julian Golak - radny Województwa Dolnośląskiego, Prezes Stowarzyszenia Solidarności Polsko - Czesko - Słowackiej, prof. Włodzimierz Suleja – długoletni dyrektor wrocławskiego Oddziału IPN, a także Paweł Skrzywanek - prezes Zespołu Uzdrowisk Szczawno - Jedlina, niegdyś aktywny działacz NZS, a następnie Solidarności.
Dyrektor Archiwum Państwowego we Wrocławiu dr Janusz Gołaszewski, otwierając konferencję zwrócił się do zaproszonych przedstawicieli opozycji o przedstawienie swoich własnych doświadczeń z okresu walki o wolność, demokrację i przywrócenie godności człowieka. Moderatorem dyskusji był prof. W. Suleja, działacz Solidarności w środowisku akademickim, a następnie w okresie budowania zrębów demokracji na Dolnym Śląsku. W zagajeniu przypomniał zebranym, że miejsca w "kontraktowym sejmie" przedstawiciele opozycji musieli wywalczyć, a społeczeństwo polskie swoimi głosami odrzuciło drogę socjalistyczną w kraju. Julian Golak zwrócił się do zgromadzonej młodzieży: to dla was walczyliśmy, abyście mieli możliwość swobodnego podróżowania i swobodnego wyboru własnej drogi życiowej. Paweł Skrzywanek wyraził życzenie, aby atmosfera panująca wśród ówczesnej opozycji (entuzjastyczna i pozytywna) była obecna i dzisiaj. Stwierdził ponadto iż jest dumny, że jego ówcześni koledzy ze studiów objęli później ważne funkcje w administracji, m.in. śp. Władysław Stasiak czy Radosław Kujawa - szef kontrwywiadu wojskowego. Stwierdził z nieukrywaną satysfakcją, że w krajach Europy Środkowej i Wschodniej językiem wolności jest język polski. Prof. Mikołaj Iwanow przypomniał, że w początkowym okresie przemian politycznych w Polsce, także w ówczesnym ZSRR miała miejsce pierestrojka lecz społeczeństwo przeżyło zawód bowiem przemiany te stanęły w miejscu i "wszystko wróciło do dawnego". Profesor przywołał opinię jednego z dysydentów "w Rosji potrzebny był <proces norymberski>, który rozliczyłby wszystkie zbrodnie komunistyczne|". Prof. Suleja zwrócił się do Aleksandra Milinkiewicza z pytaniem, czy na Białorusi możliwe są zmiany podobne to tych, które zaszły w Polsce? W odpowiedzi prof. Milinkiewicz stwierdził, że wybory z 4 czerwca 1989 r. w Polsce były z wielką troską przeżywane przez społeczeństwo białoruskie. Następnie zarysował sytuację obecnie panującą na Białorusi: "jest względny dobrobyt, a na ulicach białoruskich miast panuje niemal laboratoryjna czystość, jakiej nie znajdziemy w żadnym mieście w całej Europie; tylko brakuje jednego - wolności. W społeczeństwie ciągle panuje strach”. Profesor wyraził opinię, że Białoruś musi wrócić na drogę demokracji, do rodziny wolnych państw europejskich. Na koniec podkreślił, że Polska jest na dobrej drodze i życzył społeczeństwu polskiemu powodzenia w tej "walce". Krótką charakterystykę ówczesnego społeczeństwa białoruskiego, ale i pozytywne przemiany zachodzące na Białorusi przedstawiła pani Irina Kuley, również aktywistka ruchów wolnościowych u naszego wschodniego sąsiada, a prywatnie małżonka Aleksandra Milinkiewicza.
Obradom towarzyszyła wystawa archiwaliów z zasobu Archiwum Państwowego we Wrocławiu, prezentujących wybory z 4 czerwca 1989 r. i przemiany ustrojowe, polityczne, gospodarcze i społeczne na Dolnym Śląsku na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku. Kuratorem wystawy jest dr Bartosz Grygorcewicz z Oddziału w Kamieńcu Ząbkowickim. Uczestnicy konferencji mieli także możność obejrzenia filmu okolicznościowego z pierwszych po II wojnie światowej "prawie wolnych" wyborów w Polsce. Spotkanie zamknęła seria wystąpień i pytań młodzieży gimnazjalnej i licealnej. Dyrektor Janusz Gołaszewski na zakończenie Konferencji wręczył zaproszonym przedstawicielom opozycji z Polski, Białorusi i Rosji wydawnictwa Archiwum Państwowego we Wrocławiu.
Oprac. Janusz Gołaszewski
Zobacz nagranie wideo z konferencji »
